Afnemende maatschappelijke behoefte aan contant geld
Het aantal en de totale waarde van opnames bij geldautomaten loopt terug (figuur 3). Behalve dat Nederlanders steeds vaker met de betaalpas betalen is ook het gebruik van internet en mobielbankieren sterk toegenomen. Tenslotte winkelen (en betalen) steeds meer Nederlanders online, als alternatief voor fysiek winkelbezoek. Banken vinden het belangrijk dat, ondanks een afnemende maatschappelijke behoefte hieraan, contant geld voor iedereen goed bereikbaar blijft. Medio 2015 heeft 99,64% van alle Nederlanders binnen een straal van 5 kilometer toegang tot een geldautomaat (Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer, Tussenrapportage bereikbaarheid van geldautomaten 2015, juni 2015).
Betalingsverkeer van groot maatschappelijk belang
Een stabiel financieel stelsel is sterk afhankelijk van een efficiënt, veilig en betrouwbaar betalingsverkeer. Het grote aantal betrokken partijen, de hoge kwaliteitseisen en de vele transacties maken het betalingsverkeer tot een complex geheel. Nederlandse consumenten zijn positief over het betalingsverkeer en geven het een gemiddeld rapportcijfer van 7,3 (Bron: Betaalvereniging Nederland). Banken hebben, samen met andere betaaldienstverleners, verenigd in Betaalvereniging Nederland het doel een maatschappelijk efficiënt, veilig en betrouwbaar betalingsverkeer te bewerkstelligen, met draagvlak voor innovatie.
Nederlanders betalen aan de toonbank vooral contant of met de betaalpas. Vrijwel iedereen heeft één of meer betaalpassen die zijn gekoppeld aan een betaalrekening. Sinds 2010 is het aantal pintransacties met circa 50% gestegen tot ruim 3,2 miljard pintransacties per jaar. In totaal werd via het pinnen in 2015 een recordbedrag van circa € 93 miljard afgerekend. De hoge groei van het aantal pinbetalingen komt doordat pinnen het contant betalen steeds vaker vervangt, ook bij het betalen van kleine bedragen. In 2015 hebben Nederlanders voor het eerst meer aankopen met de pinpas betaald dan met contant geld (3,23 miljard versus 3,19 miljard).
Nederlanders kopen – en betalen steeds vaker online
De online bestedingen lieten in 2015 een groei zien van 16,1% ten opzichte van 2014 (Thuiswinkel.org, Thuiswinkel Markt Monitor 2015). Dit komt overeen met ruim € 16 miljard. In 2015 werd ruim de helft (56%) van alle online aankopen afgerekend met iDEAL, op afstand gevolgd door creditcards (figuur 4; Thuiswinkel.org, Currence en GfK, eCommerce Payment Monitor 2015). In 2015 werd 222,1 miljoen keer met iDEAL afgerekend, een stijging van ruim 23% ten opzichte van 2014. De totale waarde van alle iDEALbetalingen is in 2015 gestegen tot ruim € 18 miljard, een groei van 28,4 % ten opzichte van het jaar ervoor.
In 2015 is iDIN geïntroduceerd. iDIN is een dienst van de banken waarmee hun klanten zich online kunnen identificeren bij andere organisaties, met de veilige en vertrouwde inlogmiddelen van hun eigen bank. Daardoor hoeven deze klanten geen aparte toegangscodes aan te vragen en te onthouden van bijvoorbeeld verzekeringsmaatschappijen, overheidsinstanties of webwinkels.
Verder dalend gebruik contant geld
In 2014 is de dalende trend van het aantal contant afgerekende aankopen voorgezet. Nederlandse consumenten kiezen er steeds vaker voor om hun pinpas te gebruiken, ook voor kleinere bedragen. In de detailhandel is in 2014 voor het eerst meer gepind dan contant betaald. Dit blijkt uit gezamenlijk onderzoek van Betaalvereniging Nederland en de Nederlandsche Bank naar het gebruik van contant geld en de pinpas in Nederland in 2014.
Het aantal contante betalingen is gedaald van 3,8 miljard in 2012 en 2013 naar 3,4 miljard in 2014. Daarmee is de dalende lijn van het gebruik van contant geld, na een onderbreking van een jaar, weer voortgezet. Ook wat betreft de waarde zien we een daling van EUR 47 miljard contante betalingen in 2013 naar EUR 42 miljard in 2014. Het gemiddelde bedrag per betaling dat contant wordt afgerekend ligt in 2014 nog steeds rond de EUR 12 .
Nederlanders maken steeds meer gebruik van hun pinpas. De afgelopen vier jaar nam het aantal pinbetalingen met 35% toe, van 2,2 miljard in 2010 naar 2,9 miljard in 2014. Ook de waarde van betalingen met de pinpas kent een stijging, van EUR 81 miljard in 2010 naar EUR 89 miljard in 2014, maar deze stijging gaat minder hard. Het gemiddelde pinbedrag is namelijk flink gedaald, consumenten pinnen steeds vaker ook hun kleine aankopen. Door de introductie van contactloos betalen, waarbij voor aankopen tot en met 25 euro geen pincode ingevoerd hoeft te worden, zal deze trend naar verwachting de komende jaren verder toenemen. Ook de afschaffing van de chipknip per 1 januari 2015 zal eraan bijdragen dat mensen steeds meer lage bedragen gaan pinnen.
Bron: NVB en de Nederlandse bank
